De driedoornige stekelbaars is een klein, zijdelings afgeplat visje met twee tot vier stekels op zijn rug. Hij is zilverkleurig en heeft geen schubben maar beenplaten. Deze beschermen hem tegen scherpe tanden van grotere vissen. Zelf eet hij voornamelijk plankton, maar ook eieren en larven van andere vissen. In de paartijd krijgt het mannetje een rode keel en buik. In zijn territorium maakt hij een nest van plantenmateriaal. Vervolgens verleidt hij het vrouwtje met een balts. Ze zet eitjes af, die het mannetje bevrucht en beschermt.