De pitvis is een beenvis met een naar achteren toe versmallend lichaam en een afgeplatte buik. Liggend op de zandbodem houdt hij zijn omgeving goed in de gaten met zijn ogen, die bovenop zijn brede driehoekige kop staan. Prooien als garnalen en wormen vangt hij vliegensvlug. Het mannetje heeft een hoge eerste rugvin en een verlengde tweede rugvin. In de paaitijd lopen er iriserende blauwe en gele strepen over deze vinnen. Hier maakt hij indruk mee op het vrouwtje. Tijdens een paringsdans zet zij eieren af vlak onder het wateroppervlak, waarna hij ze bevrucht.